Kilo vermek, birçok insan için zorlayıcı bir süreç olabilir. Diyet yapmak, egzersiz yapmak ve sağlıklı alışkanlıklar geliştirmek gereklidir, ancak çoğu zaman farkında olmadan yapılan bazı davranışlar bu süreci olumsuz etkileyebilir. Özellikle beynin “dalıp gitmesi” ya da başka bir deyişle otomatik pilot moduna geçmesi, bilinçsizce yeme alışkanlıklarını tetikleyebilir. Son araştırmalar, kilo almanın ve kilo vermenin ardındaki en önemli nedenlerden birinin bu bilinçsiz yeme davranışları olduğunu ortaya koyuyor. Peki, bu durum nasıl gerçekleşiyor ve nasıl önlenebilir?
Beyin Dalıp Gittiğinde Ne Olur?
Beyin, gün içinde birçok görevle meşgul olurken, bazen bilinçsiz bir duruma geçer. Bu, özellikle rutin ve sıkıcı işlerle uğraşırken ya da zihinsel olarak yorgun olduğumuzda daha sık görülür. Bu sırada, farkında olmadan belirli davranışlar sergileyebiliriz. Yemek yeme de bu davranışlardan biridir. Beyin otomatik pilota geçtiğinde, ne yediğimizi ya da ne kadar yediğimizi fark etmeyebiliriz. Yani bir anlamda, bilinç dışı hareket ederek yiyeceklere yöneliriz ve bu durum, kilo vermeye çalışırken ciddi bir engel oluşturabilir.
Örneğin, televizyon izlerken ya da bilgisayar başında çalışırken, bir paket cipsi bitirdiğinizi fark etmediğiniz anları hatırlayın. İşte bu, beynin “dalıp gittiği” ve yeme alışkanlıklarının kontrolsüz hale geldiği bir durumdur. Bu tür bilinçsiz yeme davranışları, farkında olmadan gereğinden fazla kalori almanıza yol açar ve kilo verme sürecinizi sekteye uğratır.
Bilinçsiz Yeme Neden Kilo Vermeyi Zorlaştırır?
Kilo vermek, temel olarak vücuda alınan kalori miktarını kontrol etmekle ilgilidir. Ancak bilinçsizce yemek yediğinizde, vücudunuzun gerçekten ne kadar yiyeceğe ihtiyacı olduğunu fark edemezsiniz. Beyin bu durumda, tokluk sinyallerini de yeterince algılayamaz. Bu da, aslında doymuş olsanız bile yemeye devam etmenize neden olabilir. Yani, beynin bu dalıp gitme anlarında yeme davranışlarınızı kontrol etmek neredeyse imkânsız hale gelir.
Ayrıca, bu tür bilinçsiz yeme alışkanlıkları genellikle işlenmiş ve yüksek kalorili yiyeceklerle ilişkilidir. Çerezler, cipsler, çikolatalar gibi yiyecekler, hızlıca tüketilebilen, ancak vücuda yüksek miktarda kalori yükleyen yiyeceklerdir. Bu da kilo alımını hızlandıran önemli bir faktördür.
Beynin Daldığı Anlarda Yeme Alışkanlıkları Nasıl Kontrol Edilir?
Bilinçsiz yeme alışkanlıklarının farkına varmak ve bu durumun önüne geçmek kilo verme sürecinde büyük bir fark yaratabilir. İşte bu davranışları kontrol altına almanıza yardımcı olabilecek bazı ipuçları:
Yeme Zamanlarında Tamamen Odaklanın: Yemek yerken sadece o ana odaklanın. Televizyon izlemek, telefonla uğraşmak ya da başka bir şeyle ilgilenmek yerine yemeğinize konsantre olun. Böylece ne kadar yediğinizi fark eder ve daha hızlı doyduğunuzu hissedersiniz.
Bilinçli Yeme Alışkanlığı Geliştirin: Bilinçli yeme (mindful eating), ne yediğinizi, ne kadar yediğinizi ve neden yediğinizi fark etmeye dayanan bir yaklaşımdır. Yemeklerinizi yavaş yiyerek ve her lokmanın tadını çıkararak bu alışkanlığı geliştirebilirsiniz. Bu sayede, beyin daha hızlı tokluk sinyalleri alacak ve gereksiz kalori alımının önüne geçecektir.
Atıştırmalıkları Kontrol Altında Tutun: Atıştırmalıklar, bilinçsiz yemenin en yaygın tetikleyicilerindendir. Özellikle çalışma masasında ya da televizyon başında kolayca erişilebilen atıştırmalıklar, farkında olmadan fazla tüketilir. Bunun yerine, atıştırmalıkları göz önünden kaldırmak ve sadece belirli zamanlarda kontrollü bir şekilde tüketmek daha sağlıklı olacaktır.
Küçük Porsiyonlar Tüketin: Büyük tabaklarda ve büyük porsiyonlarla yemek yemek, beynin ne kadar yediğinizi fark etmesini zorlaştırır. Küçük porsiyonlarla ve daha küçük tabaklarla yemek yemek, tükettiğiniz miktarı daha iyi kontrol etmenize yardımcı olur.